Het meten van de doorbloeding onder de tong voorspelt wie een groot risico loopt te overlijden in het ziekenhuis na een ernstig hartinfarct. Tot nu toe was het meten van de bloedcirculatie in het lichaam niet mogelijk, maar cardioloog in opleiding Corstiaan den Uil van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam heeft een methode gevonden waarmee het wel kan. Zijn vondst kan levensreddend zijn, aldus het Erasmus MC.
In Nederland belanden jaarlijks ongeveer 25.000 mensen met een acuut hartinfarct in het ziekenhuis. Vijftienhonderd van hen raken in zogenoemde cardiogene shock, doordat de doorbloeding naar andere organen als de lever en de huid faalt. Zeker de helft van deze groep overlijdt omdat behandeling voor hen te laat komt.
Den Uil heeft nu met een videomicroscoop de microcirculatie van bloed onder de tong gemeten. Dat blijkt een goede indicatie te zijn voor de doorbloeding in de rest van het lichaam.
Patiënten die een slechte circulatie onder de tong hadden, kregen meteen medicijnen en eventueel een steunhart. Na een dag was hun conditie aanmerkelijk beter. Het Erasmus MC verwacht dat de 'tongmethode' ook in andere ziekenhuizen wordt ingevoerd.
Betalen met pin verdwijnt in 2012
AMSTERDAM
Consumenten in Nederland kunnen vanaf 2012 niet meer betalen met PIN. In de plaats daarvoor komt een nieuw betalingssysteem waarbij mensen hun pas niet meer door een sleuf hoeven te halen maar slechts ergens in te steken. De pincode, die meeverhuist met een klant, blijft bestaan.
Currence, de eigenaar van PIN, heeft dinsdag berichtgeving hierover in De Telegraaf bevestigd. De meeste banken in Nederland hebben aangegeven liever over te willen stappen naar het nieuwe systeem, dat gevoerd wordt door de Amerikaanse betaalkaartgiganten Maestro en Visa. Op termijn heeft dit systeem voor banken kostenvoordelen. Verder is het volgens Currence voor de uniformiteit goed om een systeem te kiezen dat ook elders in Europa wordt gebruikt.
Het nieuwe systeem wordt twee jaar eerder ingevoerd dan voorzien. Dat heeft ook te maken met toenemende gevallen van het zogenoemde skimmen, waarbij criminelen bankpasgegevens kopiëren en zo rekeningen plunderen. Het nieuwe betalingssysteem zou minder fraudegevoelig zijn. In het nieuwe systeem hebben bankpassen geen magneetstrip meer, maar een zogenoemde EMV-chip.
Consumenten in Nederland kunnen vanaf 2012 niet meer betalen met PIN. In de plaats daarvoor komt een nieuw betalingssysteem waarbij mensen hun pas niet meer door een sleuf hoeven te halen maar slechts ergens in te steken. De pincode, die meeverhuist met een klant, blijft bestaan.
Currence, de eigenaar van PIN, heeft dinsdag berichtgeving hierover in De Telegraaf bevestigd. De meeste banken in Nederland hebben aangegeven liever over te willen stappen naar het nieuwe systeem, dat gevoerd wordt door de Amerikaanse betaalkaartgiganten Maestro en Visa. Op termijn heeft dit systeem voor banken kostenvoordelen. Verder is het volgens Currence voor de uniformiteit goed om een systeem te kiezen dat ook elders in Europa wordt gebruikt.
Het nieuwe systeem wordt twee jaar eerder ingevoerd dan voorzien. Dat heeft ook te maken met toenemende gevallen van het zogenoemde skimmen, waarbij criminelen bankpasgegevens kopiëren en zo rekeningen plunderen. Het nieuwe betalingssysteem zou minder fraudegevoelig zijn. In het nieuwe systeem hebben bankpassen geen magneetstrip meer, maar een zogenoemde EMV-chip.
Biologen ontrafelen verdedigingsmechanisme van bacteriën tegen agressief zuurstof
Bacteriën bezitten een ingenieus mechanisme om te voorkomen dat zuurstof de bouwstenen van de cel aantast. Dat heeft een groep biologen ontdekt, onder wie Joris Messens van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB).
De wetenschappers deden de ontdekking door het genetisch materiaal van de darmbacterie Escherichia coli aan te passen. Uit het onderzoek blijkt dat de cel zwavelhoudende eiwitten actief herstelt wanneer die door zuurstof worden aangetast. Alles wijst erop dat ook bij de mens een soortgelijk reparatiesysteem actief is.
De resultaten verschijnen in het wetenschappelijke toptijdschrift Science. Volgende animatie illustreert hun bevindingen:
Eenvoudig systeem om uw kinderen of partner te volgen
Ouders kunnen binnenkort met een eenvoudig systeem zien of hun kinderen veilig op school zijn aangekomen en wat ze daar doen. Ook partners kunnen met een vergelijkbaar systeem volgen waar de andere is en wat hij of zij aan het doen is.
Volwassenen en kinderen die met het systeem hebben geëxperimenteerd, vinden niet dat ze daarmee te veel controle uitoefenen. Dat blijkt uit Nederlands onderzoek.
De systemen SchoolAware en FamilyAware zijn ontwikkeld door Vassilis Javed Khan, die er woensdag mee is gepromoveerd aan de Technische Universiteit Eindhoven.
SchoolAware
SchoolAware bestaat uit een computer met bluetooth in de klas. Kinderen wier ouders aan het systeem meedoen, krijgen een bluetooth-ontvanger. Zo kunnen ze zien of hun kind in de klas is en wat hij aan het doen is.
Volgens de onderzoeker en de twintig ouderparen met wie hij experimenteerde, maakt dat gesprekken met de kinderen ’s avonds thuis eenvoudiger. 'Ze kunnen bijvoorbeeld vragen hoe het ging met de rekentoets of waarom het kind in de pauze niet buiten ging spelen.'
FamilyAware
FamilyAware werkt via draadloos internet. Via de mobiele telefoon of een pc is te zien waar iemand is. Khan ontwikkelde ook een applicatie waardoor ook zichtbaar wordt wat iemand op een bepaald moment op een bepaalde plek doet. Zelfs of een deelnemer de computermuis beweegt, is te achterhalen.
'Zodat je weet of je vrouw achter haar pc zit en dus een e-mailtje snel zal lezen. Of dat je haar beter even kan bellen, aangezien ze aan het lunchen is', licht Khan toe.
Mexicaanse griep eist meer levens in Nederland
Dit meisje zal niet meer aan de ziekte overlijden
Een woordvoerder van het Atrium Medisch Centrum, waar de man was opgenomen, bevestigt het overlijden van de man donderdagavond. De woensdag overleden man werd in de nacht van maandag op dinsdag met ernstige griepverschijnselen opgenomen op de intensive care van de locatie van het Atrium in het Limburgse Heerlen. Hij is op deze afdeling overleden.
Waar het meisje vandaan komt, is onbekend. Een woordvoerder van de GGD Groningen wil alleen bevestigen dat zij is overleden in een ziekenhuis in Groningen, waar zij was opgenomen.
Vrijdag meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat het aantal Nederlanders dat is overleden aan de Mexicaanse griep was opgelopen tot tien. Daarna bezweek nog een 3-jarig gezond Brabants meisje aan dit griepvirus.
Een woordvoerder van het RIVM meldt dat vrijdag bekend wordt gemaakt of afgelopen week nog meer mensen zijn overleden aan de griep H1N1.
Nachtblindheid-gen ontdekt
Onderzoekers van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam hebben een gen ontdekt dat verantwoordelijk is voor nachtblindheid, een aandoening waar veel mensen last van hebben. Dat maakte de groep onder leiding van hoogleraar zintuigfysiologie Maarten Kamermans donderdag bekend in een vooraanstaand Amerikaans wetenschappelijk tijdschrift.
Wie nachtblind is, ziet slecht in de schemering en in het donker. Ook overdag zien nachtblinde mensen minder scherp. De aandoening ontstaat doordat de communicatie tussen de staafjes (waardoor mensen in de schemering kunnen zien) en de kegeltjes (die voor zicht overdag zorgen) en andere zenuwcellen in het netvlies niet goed verloopt. De onderzoekers ontdekten dat meer dan de helft van de nachtblinde mensen een gemuteerd gen heeft. Dit gen, TRPM-1, verstoort de overdracht van gegevens in het oog.
TRPM-1 behoort tot een familie van eiwitten die begin jaren negentig voor het eerst is ontdekt in fruitvliegjes. De eiwitten functioneren als een soort cellulaire sensoren in het zenuwstelsel. Nu het gen voor nachtblindheid is ontdekt, zullen artsen makkelijker een diagnose kunnen stellen, zo verwachten de onderzoekers. Aan de zoektocht deden ook Belgische en Amerikaanse wetenschappers mee en medewerkers van Bartimeus, de organisatie voor mensen met een visuele beperking.
Dubbele chemo redt leukemiepatiënten
Voor een experiment met een kankermedicijn is het een fantastisch resultaat: het percentage patiënten waarbij de ziekte een jaar of langer wegbleef, steeg van 57 naar 71 procent. Bij 60-plussers was de stijging iets bescheidener: van 54 naar 64 procent. En dat door een eenvoudige verdubbeling van de dosis van een al jaren bekend medicijn.
Twee onderzoeken publiceerde The New England Journal of Medicine onlangs naar chemotherapie bij acute myeloïde leukemie (AML). Beide onderzoeksteams verdubbelden de dosis daunorubicine, een middel dat groeiende cellen doodt. Het wordt gegeven in combinatie met een ander celdodend middel. Een Amerikaans team onderzocht de dosisverdubbeling bij AML-patiënten van achttien tot zestig jaar, terwijl een Nederlands/Belgisch/Duits/Zwitserse samenwerking, onder leiding van Bob Löwenberg, hematologiehoogleraar aan het Rotterdamse Erasmus-ziekenhuis, het effect bij zestigplussers onderzocht.
AML is een kanker van de bloedcellen die iets vaker bij mannen dan bij vrouwen voorkomt en ook iets vaker bij 65-plussers.
Daunorubicine is al dertig jaar op de markt. Waarom is niet eerder onderzocht wat er zou gebeuren bij hogere doses?
Löwenberg: ‘Bij de introductie van het middel is de dosering nooit goed onderzocht. Verdubbeling van het andere medicijn, cytarabine, is wel geprobeerd en dat werkte bij patiënten jonger dan zestig. Voor zestigplussers was het zo giftig dat iedereen terughoudend werd om het daarna met daunorubicine ook nog eens te proberen. Ook al omdat dit onderzoek – we begonnen er kort na 2000 mee – volstrekt haaks stond op de trend om oudere AML-patiënten milder te behandelen. Die softe aanpak werkt overigens niet, weten we inmiddels. Deze studie was niet fancy, maar heeft wel een heel verrassend resultaat. De standaardbehandeling verandert erdoor.'
De bijwerkingen van de therapie zijn fors. Ongeveer driekwart van de patiënten heeft matige, ernstige of zelfs levensbedreigende bijwerkingen. Löwenberg: ‘De AML-behandeling is de agressiefste kankerbehandeling die er is. Mensen liggen weken in een ziekenhuis. Het afweersysteem ligt stil omdat er bijna geen bloedcellen meer zijn. Je moet de mensen in die periode echt in leven houden. Een patiënt moet daar doorheen en betaalt daar ook een prijs voor. Maar de prijs is hoger als je niet behandelt, op elk moment in het verloop van de ziekte. En als je een kans op genezing wil hebben, moet je behandelen. Er is geen spontaan herstel.'
De ziekte komt meestal aan het licht als mensen zich vaak moe voelen, veel infecties krijgen, of snel blauwe plekken, bloedneuzen of andere bloedingen. Löwenberg: ‘Ze kan ook toevallig gevonden worden als je bloeddonor bent en geen klachten hebt. Bij bloedonderzoek komen daarna ernstige bloedarmoede, te weinig bloedplaatjes, of te veel of te weinig witte bloedcellen aan het licht.'
De verschijnselen zijn zo verschillend omdat leukemiecellen ontspoorde jonge bloedcellen zijn die eerst in het beenmerg groeien. Zolang ze daar zitten, onderdrukken ze de aanmaak van andere bloedcellen. Dat geeft dus tekorten in het bloed. Komen de kankercellen zelf in het bloed, dan meet het lab te veel witte bloedcellen.
Het nieuwe onderzoek pakt vooral goed uit voor fitte patiënten met een relatief goede prognose. Moeten patiënten met een hele slechte prognose – vooral ouderen – zich wel laten behandelen?
‘Ik heb eind jaren tachtig een studie gecoördineerd waarbij we oudere patiënten die chemotherapie kregen vergeleken met een aanpak van wait and see: alleen infecties bestrijden en regelmatig een bloedtransfusie. Daar kwam uit dat patiënten met die afwachtende aanpak niet alleen korter leefden, maar ook vaker ziek waren en meer in het ziekenhuis lagen. Sindsdien is het gebruikelijk om ouderen wel met chemotherapie te behandelen. Maar niet alle patiënten worden vanuit de regio naar ons behandelcentrum doorgestuurd. Er zijn oude mensen, die vaak ook andere ziekten hebben, die met de huisarts afspreken dat ze niet behandeld willen worden.'
‘Maar ik denk dat het voor de meeste mensen met een slechte prognose beter is om toch minstens één kuur chemotherapie te doen. Als hij niet aanslaat, kun je nog altijd de gebruikelijke tweede kuur achterwege laten. Met die verdubbelde dosis verdwijnt al na de eerste kuur bij 70 procent van de patiënten de kanker, voor een paar maanden of voor altijd.'
Bij 65-plussers is genezing – als de kanker langer dan vijf jaar weg blijft – zeldzaam, blijkt uit het onderzoek, maar is er wel een kans op een langer en prettiger leven, vooral in de eerste twee jaar. Bij 60- tot 65-jarigen neemt de overlevingskans na twee jaar flink toe: van 23 naar 38 procent. Het percentage jongere patiënten dat in de Amerikaanse studie genas, was spectaculair: een verdubbeling van ongeveer 20 naar 40 procent.
Prehistorische koningen begraven in het Noord-Brabantse zand
Museum Jan Cunen in Oss toont vanaf vandaag de resten van een uniek koningsgraf uit de IJzertijd.
Ruim 2.500 jaar geleden werd even ten zuiden van Oss een koning begraven, onder een van de grootste grafheuvels van Nederland. Archeologen van de Universiteit Leiden en medewerkers van het restauratie-instituut Restaura hebben deze heuvel de afgelopen jaren aan een nauwgezet onderzoek onderworpen en honderden minuscule bronzen voorwerpen blootgelegd en gerestaureerd. Vandaag wordt in het museum Jan Cunen in Oss een tentoonstelling geopend rond deze unieke vondst.
Het onderzoek aan de grafheuvel (langs de A50, bij knooppunt Oss-Paalgraven) vond plaats volgens een gloednieuw procédé. De resten zijn niet ter plaatse opgegraven; het complete graf werd in grote blokken gesneden en ‘gelicht’. Deze werden vervolgens in een laboratorium onderzocht door middel van röntgenstralen. Zo detecteerden de onderzoekers ruim vijfhonderd kleine, fragiele bronzen voorwerpen die met de ouderwetse onderzoeksmethode (sleuven graven, de bodem laag voor laag verwijderen) vrijwel niet intact te bergen zouden zijn. Alle voorwerpen werden verwijderd en gerestaureerd, en aan de hand daarvan kon men de prehistorische begrafenis tot in detail reconstrueren.
Ritueel landschap
Om de koning waardig te begraven bouwde men van eikenhout een grote brandstapel. Daarnaast werd met behulp van palen een ‘processieweg’ aangelegd. De overledene (een jongeman tussen de 25 en 40 jaar) werd, samen met de rijkversierde leidsels van een span paarden, op de brandstapel gelegd. Na de crematie bedekte men de resten van de brandstapel en het paardentuig met keurige rijen heideplaggen. De stoffelijke resten werden in een urn verzameld die tussen de plaggen werd geplaatst. Zo ontstond een rond grafmonument van bijna veertig meter doorsnee en minstens anderhalve meter hoog.
De grafheuvel ligt daar niet alleen; ze maakt deel uit van een uitgestrekt ‘ritueel landschap’ waar ook het beroemde Vorstengraf van Oss (dat in 1933 werd opgegraven) bij hoort. De archeologen vermoeden dat er in de buurt nog een derde koning begraven ligt.
Meer dan 17.000 soorten met uitsterven bedreigd
Een zeldzame Panamese boomkikker, een knaagdier uit Madagascar en twee hagedissen die alleen op de Filipijnen te vinden zijn. Dat zijn slechts enkele dieren van de 17.000 soorten die met uitsterven bedreigd zijn volgens de 'rode lijst' van de International Unie voor Milieubehoud (IUCN).
De lijst wordt elk jaar samengesteld door de IUCN, een in Zwitserland gevestigde internationale organisatie. Regeringen en internationale organisaties gebruiken de lijst als leidraad om te beslissen welke soorten beschermd moeten worden.
Van de 47.667 soorten dieren en planten die door de experts van de IUCN onder de loep werden genomen, bleken er 17.291 te voldoen aan de criteria om op de rode lijst te komen. Daarbij zijn een vijfde van alle bekende soorten zoogdieren, meer dan een kwart van de reptielen en zeventig procent van de plantensoorten. Er staan dit jaar een 300 soorten méér op de lijst dan in 2008, maar toen werden wel 2.800 soorten minder bestudeerd.
Bij de nieuwelingen op de rode lijst is er één zoogdiersoort, de oostelijke voalavo, een ratachtig knaagdier uit Madagaskar. Er zijn bijna driehonderd reptielen bijgekomen en 510 zoetwatervissen.
‘Deze resultaten zijn nog maar het topje van de ijsberg’, zegt Craig Hilton-Taylor, die aan het hoofd staat van het team dat de lijst samenstelt. Hij verwacht dat er nog veel meer soorten op de rode lijst zullen komen naarmate wetenschappers de kans krijgen om de toestand van meer soorten te evalueren.
Mozambique blij met vakantieproject prins
Maputo
In Nederland is er veel kritiek op, maar de regering van Mozambique is vol lof over het vakantieproject van prins Willem-Alexander en prinses Máxima. De bouw van de vakantievilla's op het Mozambikaanse schiereiland Machangulo is een goede manier om de armoede te bestrijden, liet minister van Toerisme Fernando Sumbana Júnior dinsdag weten in een verklaring.
De prins en prinses laten een vakantiehuis bouwen in een van de armste gebieden van Mozambique. De Oranjes en de andere investeerders hebben beloofd zich tevens in te zetten voor verbetering van de leefomstandigheden voor de lokale bevolking, onder meer door het bouwen van scholen en een ziekenhuis. Volgens Sumbana Júnior profiteert de bevolking daarom van dit soort grootschalige vastgoedprojecten en zou dit ook in andere delen van het land moeten gebeuren.
„Sommige mensen zeggen dat het immoreel is een project te beginnen in een arm gebied”, aldus de minister. „Maar door dit te zeggen bereiken ze het tegenovergestelde. Ze bieden de bevolking in afgelegen gebieden geen toegang tot moderne faciliteiten en moderne technologieën.”
Het is de eerste keer dat de Mozambikaanse regering zich uitlaat over de bouw van het resort. Als onderdeel van een pr-offensief zijn onlangs drie woordvoerders aangesteld om de publiciteit over het vastgoedproject te bewaken, van wie één in Mozambique zelf.
Mensen die downloaden kopen veel meer muziek
Dit zijn opmerkelijke onderzoeksresultaten, aangezien er vrijdag door de Ministerraad is besloten dat er een downloadverbod in Nederland moet komen. Meer over het downloadverbod is hier te lezen.
De onderzoeksresultaten liegen er niet om, mensen die downloaden, kopen gemiddeld voor 77 pond per jaar aan muziek. Dat is ongeveer 85 euro als je het omrekent, terwijl mensen die niet downloaden maar 33 pond aan muziek uitgeven wat omgerekend maar 36 euro is. Het verschil is dus met 49 euro toch groter dan de meeste mensen denken.
Mensen die via peer-to-peer downloaden doen het in 42% van de gevallen om te kijken of ze de band of artiest leuk genoeg vinden om hun muziek te kopen. Opmerkelijk is ook dat 10% procent van de mensen, veel meer muziek koopt door peer-to-peer. Redenen om te stoppen zou zijn wanneer er een boete op zou staan of dat je bijvoorbeeld 50 eurocent per track moet betalen.
Toch zijn dit geen opmerkelijke onderzoeksresultaten, in april kwam er ook al precies dezelfde conclusie uit een Noors onderzoek. Ook meldde TNO al dat downloaden juist goed is voor de economie.
Steeds meer borstkanker in ontwikkelingslanden
Borstkanker komt steeds vaker voor in arme landen. Het sterftecijfer ligt er erg hoog door het gebrek aan preventie en toegang tot behandelingen. Dat melden Amerikaanse gezondheidsexperts op de vooravond van een conferentie over het onderwerp.
'We dachten dat borstkanker enkel vrouwen in rijke landen aanbelangt, maar inmiddels weten we dat deze ziekte ook vrouwen in ontwikkelingslanden treft', verklaart Felicia Knaul, volksgezondheidexperte aan Harvard.
Het fenomeen kan volgens haar verklaard worden door de terugval van infectieziekten, ongezonde voeding en een hogere levensverwachting in de ontwikkelingslanden.
Zo'n 1,35 miljoen gevallen van borstkanker of 10,5% van alle nieuwe kankers werden in 2009 wereldwijd ontdekt. Daarmee is het de tweede belangrijkste kanker na longkanker, volgens cijfers van de School van Volksgezondheid van de universiteit van Harvard.
Het aantal borstkankers zal tot 2020 toenemen met 26% en zo'n 1,7 miljoen nieuwe vastgestelde gevallen, hoofdzakelijk in landen met lage en middelgrote inkomens, volgens dezelfde bron. Maar dit jaar al doen meer dan 55% van de 450.000 overlijdens als gevolg van deze kanker zich voor in landen waar de middelen ontbreken om op tijd tumoren op te sporen en ze doeltreffend te behandelen.
De kans om te overlijden aan borstkanker - goed te behandelen als het ontdekt wordt in een vroeg stadium - is 56% in de armste landen, 39% in landen met middelgrote inkomens en 24% in de rijke landen.
Felicia Knaul en andere experts, waaronder oncologen van de faculteit geneeskunde van Harvard en het Dana Faber Cancer Institute in Boston, hebben daarom een internationale werkgroep opgericht en een conferentie georganiseerd die plaatsvindt aan Harvard van 3 tot 5 november. Afgevaardigden van meer dan 50 landen worden er verwacht.
'We dachten dat borstkanker enkel vrouwen in rijke landen aanbelangt, maar inmiddels weten we dat deze ziekte ook vrouwen in ontwikkelingslanden treft', verklaart Felicia Knaul, volksgezondheidexperte aan Harvard.
Het fenomeen kan volgens haar verklaard worden door de terugval van infectieziekten, ongezonde voeding en een hogere levensverwachting in de ontwikkelingslanden.
Zo'n 1,35 miljoen gevallen van borstkanker of 10,5% van alle nieuwe kankers werden in 2009 wereldwijd ontdekt. Daarmee is het de tweede belangrijkste kanker na longkanker, volgens cijfers van de School van Volksgezondheid van de universiteit van Harvard.
Het aantal borstkankers zal tot 2020 toenemen met 26% en zo'n 1,7 miljoen nieuwe vastgestelde gevallen, hoofdzakelijk in landen met lage en middelgrote inkomens, volgens dezelfde bron. Maar dit jaar al doen meer dan 55% van de 450.000 overlijdens als gevolg van deze kanker zich voor in landen waar de middelen ontbreken om op tijd tumoren op te sporen en ze doeltreffend te behandelen.
De kans om te overlijden aan borstkanker - goed te behandelen als het ontdekt wordt in een vroeg stadium - is 56% in de armste landen, 39% in landen met middelgrote inkomens en 24% in de rijke landen.
Felicia Knaul en andere experts, waaronder oncologen van de faculteit geneeskunde van Harvard en het Dana Faber Cancer Institute in Boston, hebben daarom een internationale werkgroep opgericht en een conferentie georganiseerd die plaatsvindt aan Harvard van 3 tot 5 november. Afgevaardigden van meer dan 50 landen worden er verwacht.